کتاب «خویشتن پنهان» راهی است که «کتاب 10 نکته از معرفت نفس» استاد را بخوبی بفهمیم ؛ این کتاب بر اساس صوت جلساتی است که به شرح کتاب 10 نکته از سوی استاد پرداخته شده است.
توصیه می کنم عزیزان هر دو کتاب را با هم مطالعه بفرمایند. واقعا نگاه جدیدی نسبت به عالم پیدا خواهند کرد.
اهل معرفت می‌گویند جهاد سه قسم است:
«جهاد اصغر» که انسان در بیرونِ هستی خود با دشمن مهاجم می‌جنگد.
از این بالاتر، «جهاد اوسط» است که در صحنه نفس، بین رذیلتها و فضیلتها نزاع و تهاجم وجود دارد و انسان می‌کوشد در جنگ بین فجور و تقوا و حرص و قناعت، و جهل و عقل و...، فضیلت را فاتح کند؛ یعنی، آنچه در علم اخلاق و فن تهذیب نفس، به «جهاد اکبر» موسوم است نزد اهلِ معرفت، جهاد اوسط است.
اما «جهاد اکبر» نزد اهل معرفت، همان جنگ عقل و عشق است؛ کسی که عارف و مشتاق لقای حق باشد، جهاد اکبر یا جنگ بزرگتر را بین عقل و عشق میداند، نه بین عقل و جهل، و آنگاه می‌کوشد تا عشق و محبّت را بر عقل پیروز کند، یعنی عقل در مقابل جهل، عهده‌دار عقال کردن غرایز و اغراض وهمی و خیالی از یک سو و اهداف شهوی و غضبی از سوی دیگر است، لیکن عقل در مقابل عشق، عقال شده عشق است؛ زیرا عقل مصطلح در ساحت عشق چونان وهم و خیال است در مصاف با عقل مصطلحِ عاقلان.( مراحل اخلاق در قرآن صفحه 70و71)
هدف از جهاد اصغر و دستیابی و عبور از آن
«جهاد اصغر وسیله است تا در سایه آن به هدف عالی و والا، که استقرار نظام اسلامی و تخلّق و تعهّد جامعه به خلق و عهد الهی است راه یابیم و آن کسی که همواره در فضای جهاد اصغر به سر می‌برد و به فکر جهاد اکبر نیست، عمرش را همیشه در مقدّمه صرف کرده و هرگز از آن عبور نکرده است. از این رو، از نبی اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلّم) رسیده است که هنگام بازگشت سپاهیان اسلام از جبهه‌های جنگ فرمودند: شما از جهاد اصغر فراغت یافته‌اید، خود را برای جهاد اکبر آماده کنید:
«إنّ النّبی(صلّی الله علیه وآله وسلّم) بعث سریّة فلمّا رجعوا قال: مرحباً بقومٍ قضوا الجهاد الأصغر وبقی الجهاد الأکبر. قیل: یا رسول الله وما الجهاد الأکبر؟ قال: جهاد النّفس(بحار، ج 19، ص 182)»»( مراحل اخلاق در قرآن صفحه 74)
اشخاصی مانند طلحه و زبیر در جنگهای اسلامی و جهاد اصغر شرکت می‌کردند، ولی هنگامی‌که امیرالمؤمنین(سلام الله علیه) به مقام خلافت رسید، چون دیدند آن حضرت، اهل بذل و بخشش بیجا نیست او را رها کردند و نصیحت امام معصوم در آنان اثر نکرد.
( مراحل اخلاق در قرآن صفحه 77)
نشانه پیروزی یا شکست در جهاد اصغر و جهاد اوسط
امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) میفرماید: «صافّوا الشیْطانَ بالمُجاهدة واغْلبوه بالمُخالفة، تزکو أنفسکم وتعلو عنْد الله درجاتکمْ»شرح غررالحکم، ج 4، ص 217؛ راه تشخیص شکست و پیروزی در جهاد اصغر روشن و آسان است، اما نشانه تشخیص پیروزی و شکست در نبرد با دشمن درون موافقت و مخالفت است.
اگر شیطان دستور داد و انسان را به گناهی تحریک کرد و او انجام داد و به جایی که نباید نگاه بکند، نگاه کرد، مالی را که نباید بگیرد، گرفت یا سخنی را که نباید بگوید، گفت و با این که میداند این کار، گناه است با او موافقت کرد و خواسته های او را برآورد، زمینه پیشروی او و شکست خود را فراهم کرده‌است. اگر کسی دستی به گناه دراز کرد، پایی به جای حرام گشود، و زبانی به دروغ و تهمت و افترا و مانند آن باز کرد، همان لحظه شروع گناه لحظه پیشروی شیطان است، چنانکه لحظه‌ای که دارد مقاومت میکند، لحظه عقب نشینی شیطان و اسیر کردن وی است، امّا وقتی کاملاً گناه را ترک میکند لحظه پیروزی او و شکست شیطان است.
شیطان مانند دزدان هراسناک به هنگام حمله آماده فرار است و آن قدر قوی نیست که در هنگام تهاجم، مقاوم باشد:
﴿إنَّ کید الشّیطان کان ضعیفاً﴾سوره نساء، آیه 76. ؛ کید شیطان همیشه ضعیف بوده و هست و این اختصاص به زمان معیّنی ندارد.
( مراحل اخلاق در قرآن صفحه 111)
مراحل اخلاق در قرآن از آثار آیت الله جوادی آملی حفظه الله
استاد اصغر طاهر زاده متولد 1330 می باشند. ایشان پس از اخذ دیپلم در سال 1350، در رشته زمین شناسی وارد دانشگاه اصفهان شدند و در همین سال پس از آشنایی با مبانی فکری امام خمینی (ره) و کتاب ولایت فقیه یگانه محور زندگی خود را دین تعیین نمودند. (دینی که از سیاست جدا نیست.) استاد طاهر زاده پس از فراغت از دانشگاه در حین اشتغال به کار در یکی از شرکتهای مهندسی در تهران، مطالعات حوزوی را آغاز نمودند و بالاخره به توصیه شهید بهشتی (ره) جهت کمک به تحقق انقلاب اسلامی به استخدام در وزارت آموزش و پرورش درآمدند و در کنار آن نیز مطالعات حوزوی را در قم دنبال می کردند. گرچه استاد در چند دوره مسئولیت های اجرایی نظیر معاونت پرورشی و مدیر کل آموزش و پرورش و مدیر کل بنیاد شهید استان اصفهان را عهده دار گشتند ولی همواره دغدغه اصلی ایشان توجه به فرهنگ عمیق و ناب اسلامی و فهم و ارائه آن بوده است و لذا هنگامی که احساس می کرد مسئولیت اجرایی شرعاً برایش واجب نیست کار را به دیگری می سپرد و خود به کار دینی می پرداخت که در این راستا جلسات تفسیر قرآن و نهج البلاغه و شرح روایات معصومین را طرح ریزی نمودند که تاکنون ادامه دارد. استاد طاهرزاده عمدتاً تحت تاثیر حکمت متعالیه ملاصدرا و عرفان محی الدین است و امام خمینی (ره) و علامه طباطبایی (ره) و آیه الله جوادی آملی حفظه الله تعالی را برای خود نمونه خوبی از تفکر دینی و تحرک سیاسی اجتماعی میداند و معتقد است اگر سازمان فکری جامعه ما از چشمه ناب تفکر این بزرگواران سیراب شود، سعادتی را که دین اسلام برای آنها آورده ، بدست خواهند آورد و آنچه ایشان در دانشگاه و مراکز تربیت معلم و جلسات منظم هفتگی دنبال می کنند، همه و همه در راستای تحقق همین عقیده است. (( برگرفته از سایت لب المیزان :almizan.lobolmizan.ir))
بسم الله
شاید شما هم شنیده باشید که از علمای بزرگوار ،از دیرباز، اولین قدم بندگی معرفت نفس خوانده شده است.در همین راستا معروف ترین عالمی که در مورد مباحث نفس بصورت جامعی صحبت کرده است،حضرت علامه طباطبائی می باشد که بقول حضرت علامه جوادی آملی اگر تمام مباحث پیرامون نفس موجود در کتب شریف تفسیر قرآن المیزان تالیف حضرت علامه طباطبائی،جمع آوری شود ،حتی به سه یا چهار جلد خواهد رسید.
بد نیست بدانید تقریبا تمام اساتید اخلاق نیز بر لزوم معرفت نفس پیش از ورود به سلوک و بندگی تاکید کرده اند.حضرت علامه حسن زاده آملی که بزرگان معاصر این وادی است ،کتابی 3جلدی پیرامون معرفت نفس تالیف نموده اند،که از کتب با ارزش در این موضوع است، هرچند که معرفت نفس از زبان هر شاگرد مکتب قرآن شنیدنی و کاراست.
در بخشی از مطالب این وبلاگ سعی خواهد شد مباحث معرفت نفس بصورت های مختلف از قبیل کتب مختلف معرفت نفس و تحلیل اساتید مختلف در اختیار بازدید کنندگان قرار بگیرد.
